"Mensen, overgehaald om geld, die we niet hebben, uit te geven,
aan zaken, die we niet nodig hebben,
om indrukken te creëren, die toch niet blijven,
op mensen, waar we niet om geven."
Bron: TED Conferences, LLC. (2010). Tim Jackson: An economic reality check. Opgeroepen op mei 5, 2014 van http://www.ted.com/talks/tim_jackson_s_economic_reality_check?language=en
Ik zie zijn uiteenzetting niet zozeer als argumenten, maar eerder als puntjes waar iedereen eens zou moeten over nadenken.
1) We zitten gevangen in onszelf, het is een vicieuze cirkel: wij zijn constant op zoek naar nieuwe dingen en de maatschappij vindt constant nieuwe dingen uit om ons te kunnen prikkelen. Zelfs in minder goede economische tijden sporen de politici, de organisaties,... ons aan om in nieuwe spullen te blijven investeren.
2) Wij hebben ook nood aan dat materiële om onze status te bevestigen, om te tonen wie we zijn.
De vraag is natuurlijk: Hebben wij dit ECHT nodig om te tonen wie we zijn? Dienen deze materiële zaken niet om ons eigenlijke zelf achter te verbergen? Ik denk van wel. Ik denk dat we 'onze rijkdom' gebruiken om ons 'beter' te tonen dan we eigenlijk zijn. Om te tonen: "kijk, ik kan mij dat veroorloven." Terwijl het uiteindelijk weinig betekent.
3) Dit is eigenlijk een vervolg van punt 2. Op zoek zijn naar het materiële, dat is effectief een deel van ieder mens. Maar het is niet het enige deel waar een mens op zoek naar is, maar in de huidige maatschappij wordt het wel zo uitgespeeld. Het is dus niet de bedoeling om onszelf te veranderen, we moeten gewoon op zoek naar een maatschappij waarin alle delen van 'ons' aanwezig zijn, waarin we ons volledige zelf kunnen zijn. Waarin we niet enkel aan onszelf denken, maar ook aan anderen. En waarin het zoeken naar 'nieuw' in evenwicht staat met het behouden van 'oud'. Want wat ben je met al deze materiële zaken wanneer je geen mensen om je heen hebt om graag te zien of om graag gezien door te worden.
4) We moeten allen samen enkele stappen terug zetten om 'mens zijn' te herdefiniëren. Wie zijn we eigenlijk? Wat doet er echt toe in ons leven? Wat willen we echt bereiken? Voor onszelf? Voor onze kinderen? Wij zijn niet enkel verantwoordelijk voor onszelf. We zijn ook verantwoordelijk voor mensen die in armoede leven (we moeten hen helpen). We zijn ook verantwoordelijk voor de aarde die we nalaten aan onze kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen.
5) We moeten meer investeren in organisaties die (een deel van) hun winst in ecologische bronnen investeren, om de natuur te beschermen en te kunnen behouden.
De ultieme vraag is eigenlijk: "Wat vinden wij als mens eigenlijk ECHT belangrijk?"
Ik geef toe dat ik zelf ook vaak zaken koop 'om mee te doen met de maatschappij', omdat iedereen het heeft. Maar heb ik het echt nodig? Nee, in de meeste gevallen kan ik zonder. Het zijn luxeproducten en ik kan me niet inbeelden dat ik schulden zou maken om ze toch te kunnen kopen. Ik kan me voorstellen dat andere mensen dat wel doen. Voor mij zijn mensen nog steeds belangrijker dan materiële zaken. Het is natuurlijk ook fout om te zeggen dat geld niet belangrijk is (dat zou een leugen zijn; want wie al ooit met weinig geld heeft moeten rondkomen, weet hoe moeilijk dat is). Maar in veel gevallen is geld ook hetgeen waar het meest ruzie om gemaakt wordt. En waarom? Gewoon simpel: omdat iedereen er meer en meer van wil. Zo is het ook met die luxeproducten: waarom willen we ze? Om mee te pronken, om niet gepest te worden (wanneer je geen gsm of merkkledij hebt), omdat het verwacht wordt (vb. ipad op school), omdat het makkelijk is (vb. overal met de auto naartoe kunnen),... maar heel zelden, omdat we het echt nodig hebben om een mens te zijn.
Het draait eigenlijk allemaal om evenwicht te vinden tussen alle factoren die een rol spelen in het omgaan met de natuur en met anderen, zonder onszelf uit het oog te verliezen.
Ik vind het wel de moeite om eens over al deze zaken na te denken en ik weet voor mezelf ook een aantal antwoorden. Maar nu de stap zetten om er ook effectief iets aan te doen, is het moeilijkste van allemaal. Want je bent nu eenmaal gewoon om dit 'luxeleventje' te leiden en dan is het moeilijk om stappen terug te zetten, vooral als dit niet dwingend is (ik kan het mij veroorloven, ik heb nog geen bewijs dat de wereld er slecht aan toe is, ik zie enkel binnen mijn eigen leefwereld en Afrika is veraf). Maar ik heb wel al beslist om vaker de fiets te nemen, om meer kledij buiten te hangen om te drogen (en dus minder in de droogkast), om minder vaak een douche of bad te nemen, om minder ver op vakantie te gaan,... Dat zijn allemaal maatregelen die (al is het maar miniscuul) toch een stap in de goede richting zetten.
Ik herinner me nog een discussie toen mijn nichtje (geadopteerd uit Ethiopië) hier toekwam. Haar Belgische ouders (mijn broer en zijn vrouw dus) wilden haar meteen verwennen: veel mooie (dure) kleren, een gsm, een eigen laptop,... kopen. Ze was toen pas 12 jaar. Sommige dingen vond ik echt nog niet nodig, zeker niet voor iemand die pas 12 is (ik zou het mijn eigen kinderen ook niet kopen). Nu is ze 4 jaar ouder en gewend van heel vaak de dingen te krijgen die ze wil (ongeacht de kostprijs). Maar toch zegt ze dat ze liever in Ethiopië was dan hier. Haar ouders begrijpen dit niet en geven het argument: "Hier kan je alles krijgen wat je wilt. In Ethiopië is er niks van luxe, soms bijna geen eten,..." Maar (zeker na de uiteenzetting van prof. Tim Jackson) ik begrijp haar wel. Wij, mensen die in hier geboren zijn, hier leven, vinden al deze luxe normaal en vaak de enige reden waarom we werken en leven. Maar mijn nichtje uit Ethiopië weet wat het is om niks te hebben (geen rijkdom althans), maar was wel gelukkiger om te leven. Want leven betekende voor haar niet de rijkdom die wij kennen, maar een veel grotere rijkdom, nl. vrienden, familie, natuur, minder stress,...
Geen opmerkingen:
Een reactie posten