Mens en lijden: filmverwerking "Oscar et la dame Rose" (sjabloon)

Filmverwerking: “Oscar et la dame Rose”

·        *  Vat je eigen mening over de film samen in drie kernwoorden:

Grappig, ontroerend, origineel

·       *   Is wat in de film aan bod komt (onderlinge relaties, gevoelens, ideeën) herkenbaar voor jou? Wat is wel herkenbaar? Wat niet?

Herkenbaar:

De onmacht van de ouders als ze weten dat hun zoon zal sterven.

De verschillende levensfasen van Oscar, elk met hun kenmerken:

-          Tienerjaren: verliefdheid, jaloezie, imponeren

-          Twintigerjaren: trouwen met je grote liefde

-          Dertigerjaren: gelukkig zijn (met je grote liefde)

è De andere levensfasen lijken mij ook juist gekenmerkt, maar daar kan ik mij niet over uitspreken gezien ik mij zelf nog niet in die levensfasen heb bevonden.

Niet-herkenbaar:

De afstandelijkheid van dokters en verpleegsters tegenover de zieke kinderen: ik kan me niet voorstellen dat ik zo zou reageren, want ik weet van mezelf dat ik meestal emotioneel en betrokken ben. Misschien net daarom dat dit geen goede job zou zijn voor mij (dokter of verpleegster), omdat ik TE betrokken zou zijn.

 * Kies drie scènes uit de film die je hebben aangesproken (positief of negatief). Beschrijf ze zo duidelijk mogelijk en noteer per scène welke gevoelens voor jou de overhand hadden.

Beschrijving scène 1:

“Wanneer de ouders het slechte nieuws te horen krijgen.”

De ouders zitten bij de dokter, Oscar heeft gezien dat zijn ouders er zijn en gaat gaan luistervinken. De dokter vertelt het nieuws dat de nieuwe behandeling niet aanslaat. De vader wil hoop, wil nog niet opgeven, wil de behandeling verder zetten. De moeder weent. De ouders zijn verrast dat de dokter nog niks tegen Oscar gezegd heeft. De dokter wil dat de ouders naar Oscar toe gaan, maar ze willen nog niet (omdat ze het nog niet aankunnen). Oscar heeft alles gehoord en is teleurgesteld in zijn ouders en de dokter (en moet het nieuws zelf ook verwerken). Hij moet zich verstoppen, want er komt iemand. Hij kruipt in de bezemkast, maar kan er niet terug uit. Hij valt in slaap en droomt over het gesprek dat hij zonet gehoord heeft tussen zijn ouders en de dokter.

Gevoelens bij scène 1:

Ik voelde mee met de ouders, het moet ongelooflijk moeilijk zijn om zoiets te moeten horen. Ik was ook blij dat ik het zelf nog niet heb moeten meemaken (en ik hoop ook dat ik het nooit hoef mee te maken, ik denk dat dat 1 van de moeilijkste dingen in het leven is: beseffen dat je je kind moet afgeven). De onmacht tegenover de dood, want niemand ontkomt eraan.

Hoewel ik de reactie van de ouders begreep om nog niet met hun zoon geconfronteerd te worden, maakte het me ook boos. Want op dat moment heeft je zoon je nodig, heb je weinig tijd over om met je zoon door te brengen. Ik denk dat ik geen moment meer van zijn zijde zou wijken, dat ik alle tijd die er nog is met hem zou doorbrengen. Ook al zou dit moeilijk zijn voor mij, ook al zou ik zelf enorm verdrietig zijn. Kinderen voelen zelf wel wat er gebeurt, ik ben ervan overtuigd dat je best gewoon eerlijk kan zijn in zulke situaties. Dat is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan.

Beschrijving scène 2:

“Eerste contact tussen ouders en Oscar na het gesprek met de dokter.”

De ouders zien Oscar in de gang, ze vragen hem iets en Oscar loopt weg (naar zijn kamer). Oscar vraagt zijn ouders: “Waren jullie hier eerder deze week?” (terwijl hij het antwoord al weet). Gewoon om te weten of ze eerlijk zullen zijn. Maar ze ontkennen alles, ze liegen dus gewoon in zijn gezicht. Oscar is boos en laat dit ook merken door volgende zaken:

-          “Ouders kan je niet wisselen, jammer genoeg.”

-          “Hopelijk is deze cadeau beter dan de vorige keer.”

Zijn ouders begrijpen het niet en kijken elkaar aan. Ze weten niet hoe ze moeten reageren op Oscar. Ze geven hem een draagbare cd-speler met de muziek van de balletvoorstelling ‘De Notenkraker’. Hij stopt de ‘oortjes’ meteen in (ik denk meer omdat hij zijn ouders niet meer zou horen dan dat hij effectief naar de muziek wil luisteren). Zijn ouders vragen of hij dit nu wil doen, wanneer zij er nog zijn. Oscar antwoord met de vraag: “Waarom niet? Moeten jullie mij wat zeggen, misschien?” Terug ontkennen de ouders. Oscar beluistert de volledige cd, en ondertussen weten de ouders niet hoe ze zich moeten gedragen in deze situatie. Oscar is klaar met luisteren en zegt dat hij wil slapen. Zijn moeder houdt hem stevig vast, zegt dat ze van hem houdt. Oscar scheept haar af door te zeggen dat ze hem pijn doen. Zijn moeder wil haar liefde nogmaals uitdrukken (waarschijnlijk omdat ze weet dat ze hem zal verliezen). Oscar draait zich weg van haar, duwt zijn gezicht tegen zijn kussen en weent (net niet).

Gevoelens bij scène 2:

Ik voelde het verdriet van Oscar, ik had zelf tranen in de ogen op het einde. Had ik op dat moment mijn zoon in mijn armen gehad dan had ik hem tegen me aangedrukt en geknuffeld. De liefde van de moeder voor haar kind, diezelfde liefde voel ik ook. Ik leefde ook mee met de onmacht die de ouders hadden, je wil iets doen, maar je kan niet, je staat machteloos (tegenover de dood heb je geen antwoord; het doet altijd pijn om te beseffen dat je iemand moet verliezen). Toen de ouders tot 2 maal toe ontkenden, voelde ik onbegrip tegenover de ouders. Oscar gaf hen de kans om eerlijk te zijn en ze hebben tegen hem gelogen. Dit moet aangevoeld hebben als verraad, dat de personen die het belangrijkst voor hem zijn, de personen zijn die tegen hem liegen.  Hoe moeilijk het waarschijnlijk ook is, ik denk dat ik eerlijk zou zijn. En als je het niet kan zeggen, dan kan je het bijvoorbeeld ook schrijven. Het is de communicatie op zich die belangrijk is, niet noodzakelijk de manier van communiceren. En met je eigen kind zou je altijd moeten kunnen communiceren, hoe moeilijk het onderwerp ook is. Aan de andere kant weet ik zelf niet zeker of ik het zou kunnen, maar ik hoop dat ik altijd op een eerlijke manier zal kunnen communiceren met mijn kinderen.

Beschrijving scène 3:

“De Notenkraker”

De ‘Roze Dame’ ziet de cd van ‘De Notenkraker’ in de kamer van Oscar. Oscar zegt dat het ‘hun liedje’ is, van hem en Peggy (zijn vriendinnetje). De worstelaar lacht en vertelt het verhaal van een worstel-vriendin van haar, die zichzelf ‘De Notenkraker’ noemde. We zien de worstel-vriendin in een tutu, terwijl ze in een worstelring staat. Ze kraakt een kokosnoot met haar billen, ze danst ballet en verslaat zo haar tegenstanders (en ook de scheidsrechter). De ‘Roze Dame’ vertelt dat haar vriendin eigenlijk geen worstelaar wou zijn, maar dat ze een ballet-ster wou zijn. Maar niemand wou met haar dansen. Haar worstelwedstrijden stopten pas wanneer haar dans-act gedaan was.

Gevoelens bij scène 3:

Ik vond het vooral grappig, ik heb gelachen. Het is een leuke manier om aan kinderen duidelijk te maken wat “De Notenkraker” eigenlijk is. “De Notenkraker” is een bekende balletvoorstelling en deze scène verwees daar (op een ludieke manier) naar. Maar het is zo concreet en visueel dat kinderen het zullen onthouden, dat het zal blijven hangen.

Het zijn deze luchtige momenten die ervoor zorgen dat je emoties niet overbelast geraken, je kan je hoofd eens leeg maken tijdens deze humoristische momenten.

* Op welke manier hebben de drie scènes die je hierboven vermelde met je eigen levenservaring/levensvisie te maken?

1)      Ik zou net hetzelfde reageren als de ouders, niet willen geloven dat er niks meer aan te doen is, dat mijn kind gaat sterven. Ikzelf zou (denk ik) wel naar mijn zoon gaan, gezien er zo weinig tijd meer over is met hem. Ik zou bij hem willen zijn. Ik weet niet of ik in staat zou zijn om het hem te zeggen of om met hem over de dood te praten, maar ik zou toch proberen. Maar ik denk dat je pas weet hoe je zou reageren wanneer het je overkomt. En ik hoop dat ik nooit hoef te weten wat mijn reactie zou zijn, ik hoop dat ik nooit in zo’n situatie zal terechtkomen. Ruimer gezien: iedere mens verliest ooit iemand in zijn leven. Dan moet ik toegeven dat ik reageer zoals de moeder; wenen, machteloosheid voelen en ook boosheid (“waarom moet dit mij overkomen?”). En ik verwerk verdriet ook liever alleen. Eigenlijk zou ik het liefst hebben dat iemand mij op die moment vastpakt en troost, maar waarschijnlijk zou ik de ander al weggeduwd hebben. Klinkt tegenstrijdig (en dat is het ook), maar wat ik op die moment zeg, is niet hetzelfde als wat ik wil dat er gebeurt.

2)      Deze scène sluit dicht tegen mijn visie aan. Ik vind dat je zo eerlijk mogelijk moet zijn, zeker tegenover je kinderen. Hier geeft Oscar zijn ouders tot 2 keer toe de kans om erover te praten, maar ze zwijgen liever. Erger nog, ze liegen. Ik begrijp dat hij boos is op hen, teleurgesteld. Ik zou net zo reageren. Ook al besef ik, nu ik ouder ben, dat sommige onderwerpen moeilijk zijn om te bespreken; dat je soms liever niks zegt of liegt dan over iets te praten waarover je eigenlijk niet kan praten. Maar je kind is het allerbelangrijkste, dus je kind zou op plaats 1 moeten komen. Dan is er maar 1 ding mogelijk, nl. eerlijk zijn; hoe moeilijk dat ook mag zijn. Ik heb me voorgenomen om zo weinig mogelijk te liegen, zelfs leugens die onschuldig lijken, vb. je kan geen koekje meer eten, want de koekjes zijn op (terwijl je kast vol dozen koekjes staat).  Waarom niet gewoon eerlijk zijn en zeggen: “ik heb gezegd 2 koekjes, en je hebt er 2 gekregen. Je krijgt er geen meer vandaag.”? Waarom hebben wij het zo moeilijk om gewoon eerlijk te zijn? Het lijkt zo simpel, maar toch kiezen we ervoor om te liegen.

De onmacht van de ouders begrijp ik ook: ze zitten met hun eigen gevoelens in een knoop, maar willen tegelijk hun kind vasthouden, liefhebben. Ze raken verward door de signalen die Oscar zendt. Want op diezelfde moment stroken deze signalen met wat zij voelen. Het is verwarrend om zelf 1 emotie door te maken en te zien dat de ander een andere emotie doormaakt. Want welke emotie is dan belangrijker: moeten ze blijven tonen dat ze hem graag zien, of moeten ze zich afvragen waarom hij zich zo gedraagt? Ik denk dat dit voor iedereen wel herkenbaar is, de keuze tussen jezelf en de ander; de keuze tussen de ander zijn emotie laten beleven en die van jezelf opzij schuiven, of omgekeerd.

3)      Als je de scène zelf bekijkt, heeft ze weinig te maken met de levensvisie. Maar wanneer je bekijkt waarom de regisseur ze gebruikt, dan kom je wel in de buurt van mijn levensvisie. De regisseur gebruikt deze scène om humor in de film te brengen. En ik ben ervan overtuigd dat humor een positief effect heeft, ook bij zieke mensen. Hoe moeilijk ik het ook heb, wanneer ik lachende mensen hoor, mijn kinderen hoor lachen,… dan kan ik mijn eigen lach moeilijk onderdrukken (en dat hoeft ook niet). Want ik vind het ook logisch dat je blij kan zijn tijdens droevigere, moeilijker periodes. Je hebt die blijheid, die humor nodig om door te kunnen gaan. Zelfs tijdens het rouwen om een overledene zou er plaats moeten kunnen zijn om ook te lachen. Hoewel we dit zelden doen, want we zijn ‘beleefde en welopgevoede’ mensen. Ik vind het logisch dat je meerdere gevoelens op 1 moment kunt doormaken, waarom is het dan niet aanvaardbaar om deze te tonen (allemaal, in al hun façetten)?

* Wat wil de regisseur van de film ons duidelijk maken? Wat is volgens jou de boodschap die door de film wordt overgebracht?

Ik heb er verschillende boodschappen uit gehaald:

- Eerlijk zijn tegenover de personen die je graag ziet, want misschien is er geen tijd meer om alles terug goed te maken.

- Geniet van de tijd die er nog is (m.a.w. geniet iedere dag van elkaar en van het leven, want je weet niet hoeveel tijd je nog hebt).

- je moet altijd positief proberen zijn, altijd blijven hopen, altijd blijven vechten, altijd blijven lachen.

- beeld van God verandert doorheen het leven van een mens

Maar de belangrijkste in deze film:

- sterven / lijden hoeft niet negatief te zijn

- omringd door liefde (van God, dierbaren,…) kun je makkelijker aanvaarden dat je sterft, dat een dierbare sterft.

* Wat zijn de gelijkenissen en de verschillen tussen jouw visie en die van de filmmaker op de behandelde thema’s (afhankelijk van de film die je koos kan dit zijn m.b.t. geloof, omgaan met de natuur, relaties, lijden)?

Gelijkenissen:

Ik hou van de manier waarop Oscar God ziet, als een soort vriend waarmee hij kan communiceren, waar hij brieven kan naar schrijven. Ik zag (en soms nog steeds) God ook zo: weten dat er iemand is, waaraan je alles kan vertellen en die je niks verwijt, die jou niet beoordeeld. Dit is een geruststellende gedachte, wanneer er niemand anders is met wie je je gedachten kan delen.

God is er niet om keuzes te maken, dit doe je zelf. Maar Hij is er wel wanneer je Hem nodig zou hebben.

Verschillen

Ik ben nog altijd niet overtuigd dat wanneer je eigen kind sterft, dat dit dan ook positief kan zijn. Bij oudere mensen, die al een volledig leven gehad hebben, kan ik daar vrede mee nemen. Maar bij kinderen of jongeren stel ik mij toch steeds de vraag: “Hoe kan zoiets gebeuren, wat is daar de zin van?” Ook wanneer ik te horen zou krijgen dat ik nu zelf zou sterven: ik heb het gevoel dat ik nog niet alles gehad heb wat ik uit mijn leven zou kunnen halen, dat er nog teveel zaken zijn die ‘onafgewerkt’ zijn.