Mens en samenleving: lezing prof. Paul Verhaeghe, idee 4

Mens en samenleving: lezing prof. Paul Verhaeghe, idee 4:

"De Pools-Britse socioloog Zymunt Bauman vat de paradox van onze tijd mooi samen: "Nooit waren we zo vrij. Nooit hebben we ons zo machteloos gevoeld'."

* De eerste vraag die ik me hierbij stel: "Zijn we echt vrij?" Ik geloof niet dat we echt vrij zijn, dat we echt kunnen doen en laten wat we willen. De meeste dingen worden nog steeds bepaald door de maatschappij en de overheid. Zo mag je in je eigen tuin niet doen wat je wil:

- wil je een tuinhuis plaatsen, dan moet je binnen bepaalde afmetingen blijven of aanvragen of je wel mag.

- wil je een boom weg doen, dan moet je het aanvragen en een nieuwe planten.

Ze willen ons de indruk geven dat wij alles zelf mogen bepalen, maar zij hebben wel effectief de touwtjes in handen.

Het is wel zo dat we nu meer opties hebben om uit te kiezen en dat het moeilijk is om de juiste keuze te maken. Want in het achterhoofd speelt vaak hoe het zou geweest zijn als je de andere optie gekozen had. Daardoor worden we minder zelfzeker en hebben we het gevoel dat we het allemaal niet meer weten. Zo is het bijvoorbeeld ook bij de opvoeding:

- vroeger deden ouders gewoon wat ze aanvoelden en gezien hadden van hun ouders

- nu zijn er tv-programma's, boeken, rubrieken in kranten, websites, ... door psychologen en pedagogen die ons tips geven, vertellen hoe wij onze kinderen moeten/kunnen opvoeden. Op sommige vlakken spreken ze elkaar dan nog eens tegen. Dan is het normaal dat je je als ouder afvraagt hoe het nu precies zit, dan is het normaal dat je vaker aan jezelf twijfelt als ouder dan de ouders van vroeger. En natuurlijk is het niet uitsluitend negatief dat we zoveel informatie en keuzes krijgen, het komt er gewoon op neer om alles eens te bekijken, eruit te halen wat je kan gebruiken, maar de uiteindelijke beslissing zelf te nemen (op basis van je eigen overtuiging, mening, gevoel).

Vroeger waren er maar enkele keuzemogelijkheden, het kwam dus vaak voor dat veel mensen uit je omgeving dezelfde keuze maakten als jij. Nu zijn er meer mensen uit je omgeving die een andere keuze maken dan jij, waardoor het moeilijker is om te weten wat de juiste keuze is, je gaat meer twijfelen aan jezelf. Je kon je vroeger makkelijker identificeren met anderen, je kon je een beter beeld vormen van jezelf. Nu is dit door al deze verschillende keuzes iets moeilijker geworden. Maar we mogen ook dankbaar zijn dat we die keuzes mogen en kunnen maken, want in andere landen (of zelfs bij gezinnen in ons land) hebben ze die mogelijkheid niet: zo zijn er kinderen die van jongs af aan  mee moeten werken, zodat ze niet zouden sterven van de honger; daardoor niet naar school kunnen gaan, niet kunnen lezen, niet kunnen schrijven,...